Niniejsza lista zawiera zarówno główne jak i pomniejsze bóstwa, czczone przez dawnych Słowian. Wśród bóstw znajdują się zarówno te, których kult praktykowano na ziemiach polskich, jak i bóstwa mające główne ośrodki wyznawców na ziemiach litewskich, ruskich oraz np. chorwackich. Lista nie jest wyczerpująca, ale stanowi próbę pozbierania do kupy ogólnikowej wiedzy o słowiańskich bogach oraz tego czym każdy z nich był patronem.

Czytając poniższe zestawienie należy bezwzględnie wziąć poprawkę na kilka spraw. Słowiański panteon bogów od zawsze był różnorodny. W wierzeniach przedchrześcijańskich Słowian nie istniała ścisła, jednolita hierarchia bogów oraz ich nazewnictwo. Na różnych ziemiach naczelne miejsce przyznawano innym bóstwom bądź te same bóstwa czczono pod innymi nazwami. Stąd taka różnorodność i miejscami zdublowane sfery, jakimi słowiańscy bogowie się opiekowali. Owa różnorodność sprawia, iż dyskusje nad hierarchią i pochodzeniem imion bogów słowiańskich nadal trwają, nazywanie Peruna Świętowitem – i odwrotnie – wcale nie jest błędem.

Perun – Władca gromów, bóg grzmotów i piorunów. Z tego powodu często do niego odnosili się słowiańscy wojowie i właśnie Peruna prosili o boską pomoc przed walką. Czasami Peruna opisywano jako dosiadającego konia i dzierżącego młot. Świętym drzewem Peruna był dąb. Jego kult istniał na pewno na Rusi, ale domniemuje się, iż de facto był rozprzestrzeniony na całą Słowiańszczyznę.

Strzybóg – Znany też jako Stribog – bóstwo słowiańskie czczone głównie na Rusi. Był bogiem wiatrów.

Swarożyc – Bóg ognia ofiarnego i domowego. Na temat jego miejsca w słowiańskim panteonie istnieje kilka hipotez. Pierwsza z nich mówi, iż był synem Swaroga i był także znany jako Dadźbóg. Druga sugeruje, iż zarówno Swaróg jak i Swarożyc to to samo bóstwo. Osobiście jestem zwolennikiem teorii #1, gdyż imię Swarożyc można odczytać jako „Mały Swaróg”.

Swaróg – Personifikacja nieba, słońca, ognia, patron kowalstwa. Ojciec innych bogów i stwórca słońca oraz boski kowal. To jemu o świcie Słowianie oddawali pokłon, a także składali przysięgi „na Słońce”, co było tożsame ze składaniem przysięgi na Swaroga. Nazwa może pochodzić tak z sanskrytu jak chociażby języka perskiego. Synem Swaroga był Swarożyc bądź Dadźbóg, istnieją jednak hipotezy uznające oba te bóstwa za personifikacje Swaroga.

Świętowit – Znany także jako Sventevith, uosabiany jako potężny mężczyzna od głowie mającej cztery twarze. Uważany za boga najwyższego – pana niebios, wojny, płodności i urodzaju. Czasami utożsamiany z Perunem. Atrybutem Świętowita był miecz, a świętym zwierzęciem biały koń, którym posługiwano się przy wróżbach przed wyprawami wojennymi. Ruch konia lewą nogą oznaczał niepowodzenie, prawą zaś zwycięstwo. W prawie ręce dzierżył Świętowit róg, napełniany miodem podczas przez kapłana przy czynieniu wróżb.

Weles – Wołos lub Veles (na Rusi) to bóg magii, przysiąg, sztuki, rzemiosła, kupców, a przede wszystkim bogactwa. W tym ostatnim wymiarze przypisuje się Welesowi opiekę nad bydłem, gdyż jego posiadanie było ówcześnie miernikiem dobrobytu. W folklorze Weles przedstawiany jest jako władca zaświatów – Nawii, na której łąki wyprowadza dusze. Późniejszymi imionami Welesa były Trzygłów i Trojan.

 Bibliografia

  • A. Gieysztor, Mitologia Słowian, Warszawa 2006
  • Praca pr. Lecha Leciejewicza, Mały słownik kultury dawnych Słowian, Warszawa 1988
  • Wikipedia.pl
  • Strony internetowe grup rodzimowierczych oraz miłośników słowiańszczyzny

Komentarze